Facetpijn
Wat is facetpijn?
Facetpijn (facetsyndroom) is gedefinieerd als pijn die ontstaat uit iedere structuur die een onderdeel uitmaakt van de facetgewrichten, inclusief het fibreuze kapsel, synoviale membraan, hyaliene kraakbeen en het bot (Cohen & Raja, 2007).
Facetpijn
Wat zijn facetgewrichten?
Alle wervels staan als blokjes op elkaar gestapeld. De facetgewrichten en de tussenwervelschijven vormen samen de verbinding tussen de verschillende wervels. Zij zorgen er ook voor dat de wervels ten opzichte van elkaar kunnen bewegen. De ruggenwervels zijn aan de achterzijde via gewrichtjes onderling met elkaar verbonden. Dat zijn de facetgewrichtjes.
Facetpijn oorzaken
De facetgewrichten kunnen pijnlijk worden door verschillende oorzaken:
- Slijtage (de rug zakt een beetje in, de facetgewrichten komen strakker tegen elkaar aan te staan)
- Een vergroeide rug (scoliose)
- Als gevolg van een trauma (m.n. bij val achterover)
- Bij lichte verschuiving van ruggenwervels t.o.v. elkaar.
Ten gevolge van deze tussenwervelschijf-degeneratie zullen ook de facetgewrichten meer belast worden.
Facetpijn als pijnlijke gewrichtsprikkeling
Ongetwijfeld hangt het facetsyndroom in de meeste gevallen samen met een discusdegeneratie. Elke afwijking van de tussenwervelschijf heeft een nadelige invloed op de stabiliteit van de beide aangrenzende wervels, en daardoor op de facetgewrichten. Een op zichzelf pijnloze afwijking van de tussenwervelschijf kan leiden tot pijnlijke gewrichtsprikkeling. Dit kan op den duur leiden tot spondylartrose, de zogenaamde ‘degeneratieve’ gewrichtsverstijving.
Facetpijn uit zich op verschillende manieren
Pijn die wordt veroorzaakt vanuit de facetgewrichten kan zich op verschillende manieren uiten: op de voorgrond staat lage rugpijn, vnl. aan één zijde, soms beiderzijds. Hierbij kan de pijn uitstralen naar lies, voor-, zij- of achterkant van het bovenbeen. Bij lichamelijk onderzoek is er vaak drukpijn in de lage rug.
Facetpijn symptomen
Er zijn verschillende symptomen die passen bij facetpijn. Pijn die wordt veroorzaakt vanuit de facetgewrichten kan zich op verschillende manieren uiten:
- De meest voorkomende klacht is rugpijn aan de zijkant van de lage rug aan één of beide kanten
- Pijn treedt voornamelijk op bij het hol trekken en draaien van de rug
- Hierbij kan de pijn uitstralen naar lies, voor-, zij- of achterkant van het bovenbeen
- Bij lichamelijk onderzoek is er t.h.v. de gewrichten vaak drukpijn
- Pijn neemt vaak af bij het bukken
- Enkelzijdige spierspanning ter hoogte van het betrokken facetgewricht
- Hardlopen en zwemmen (m.n. schoolslag) kunnen pijn provoceren
Facetpijnsymptomen in het midden van de rug
Rugpijn in het midden van de lage rug is minder verdacht voor facetlijden en lijkt meer gerelateerd aan discogene pijn. De pijn komt dan hoogstwaarschijnlijk uit de tussenwervelschijf, de discus (McCall et al., 1979).
Facetpijnsymptomen in de onderrug
Pijn voortkomend uit de bovenste facetgewrichten straalt uit naar de flank, heup en zijkant van het bovenbeen (lateraal). Pijn vanuit de onderste facetgewrichten straalt uit naar de achterkant van het bovenbeen (posterieur). Pijn lager dan de knie is zelden een aanwijzing voor facetpathologie (McCall et al., 1979).
Facetpijn diagnose
Er zijn geen minimum eisen voor het stellen van de diagnose facetpijn. In het algemeen wordt aangenomen dat de diagnose facetpijn waarschijnlijker wordt, als er aan onderstaande criteria wordt voldaan (niet gevalideerd door onderzoek).
De arts kan op een röntgenfoto beoordelen of er iets mis is met de wervel en/of een facetgewricht. Een MRI-scan toont of er vocht in het gewricht zit; wat wijst op een ontsteking. Eventueel kan een pijnspecialist een ‘proefblokkade’ doen. Daarbij wordt het gewricht tijdelijk verdoofd om te beoordelen of de pijn daadwerkelijk vanuit het facetgewricht afkomstig is.
Wij stellen de diagnose facetpijn d.m.v. de anamnese en lichamelijk onderzoek. Facetpijn heeft een karakteristiek klachtenbeeld. Dit beeld moet naar voren komen bij het intakegesprek. En wij combineren dit met bepaalde testen.