Hernia

Wat is een hernia?

Een hernia is een ‘scheur’ van een tussenwervelschijf (discus). Vervolgens puilt de kern van de tussenwervelschijf naar buiten, drukt tegen de zenuwwortel en veroorzaakt irritatie. De geïrriteerde zenuw zorgt voor pijn in de benen.

• Een hernia (medische term: Hernia Nuclei Pulposi oftewel HNP) is een uitstulping van de zachte kern (Nucleus Pulposus) van een kraakbeenachtige tussenwervelschijf (discus);
• Die uitstulping (prolaps) drukt tegen het ruggenmerg of tegen een zenuw die daardoor geïrriteerd raakt;
• Dit veroorzaakt pijn, meestal in één been, in een aantal gevallen in beide benen en/of de rug. Soms kan door de druk op de zenuw, die zenuw zijn werk niet meer doen;
• Dat kan betekenen dat je door de hernia een doof gevoel krijgt op de plaats waar de zenuw loopt;
• Bij een hernia kan het zijn dat spieren en reflexen uitvallen;

Waar ontstaat een hernia?

Veel mensen hebben zwakke plekken in de tussenwervelschijven. Scheuren of breuken (hernia’s) ontstaan vaak geleidelijk door verkeerde bewegingen, een verkeerde lichaamshouding, een afname van de belastbaarheid van de lage rug en langdurige intensieve belasting van de onderrug. De hernia komt vooral voor tussen de vierde en vijfde lendenwervel (L4-L5) en de vijfde lendenwervel en het eerste heiligbeenwervel (L5-S1). Op deze onderste wervels komt de meeste kracht te staan en wordt bij zitten en veelvuldig bukken het meest belast.

Hernia in de onderrug

Theoretisch kan de hernia bij elke tussenwervelschijf voorkomen, maar bij een hernia van de onderrug zijn alleen de drie onderste tussenwervelschijven van belang. De meest voorkomende hernia’s liggen tussen de 4e en de 5e en tussen de 5e lendenwervel en het heiligbeen. Op deze niveaus treden 90% van alle hernia’s op.

De acute hernia

De acute hernia geeft ernstige klachten. Men voelt een onmiddellijke, scherpe en uitstralende pijn naar de benen. Dit gaat vaak gepaard met spierkrampen en/of lokale rugpijn.

Hernia oorzaken

• Een aangeboren zwakte van het discusweefsel (meer dan 50% van alle gevallen),
• Een plotselinge draaibeweging van de romp,
• Vertillen en/of verschuiven,
• Gebrek aan beweging en/of teveel langdurig zitten,
• Een slechte spierconditie.

Acute versus chronische hernia

Een hernia kan acuut of chronisch zijn: als een acute hernia niet wordt behandeld, gaat de hernia vrijwel altijd over in een chronische aandoening. Een chronische hernia is vaak het gevolg van degeneratie van de tussenwervelschijf. Dit wordt veroorzaakt door o.a. een slechte houding, overgewicht, slechte voeding, roken, in combinatie met het normale verouderingsproces. Door dit verouderingsproces verliest de discus (tussenwervelschijf) zijn sterkte en vitaliteit. Het is duidelijk dat, naarmate de leeftijd vordert, de kans op een verzakking (prolaps) en daardoor een hernia toeneemt. Als in de stevige buitenring van de wervel een zwakke plek of een scheur ontstaat, kan de kern naar buiten komen en op een zenuwwortel gaan drukken. Bij het ouder worden wordt de tussenwervelschijf (discus) minder elastisch en kan deze minder gemakkelijk vormveranderingen opvangen. Daardoor kunnen de bindweefsel ringen waarmee de tussenwervelschijf (annulus) is opgebouwd, scheuren.

Vervorming van wervels als de oorzaak van de hernia

Ook de buitenlaag zelf kan van vorm veranderen. Is deze vormverandering niet te groot, dan treedt na verloop van tijd meer of minder herstel op. Wanneer echter door bijvoorbeeld krachtige draaiende bewegingen, de annulus fibrosus (tussenwervelschijf) te grote scheuren gaat vertonen, kan de nucleus (kern) uitstulpen en spreekt men van een echte hernia (Bron: Nieuwe Medische Encyclopedie – 2008).

Hernia symptomen

Het voornaamste symptoom is de zogenaamde lage rugpijn. Deze pijnen zijn intermitterend, dit wil zeggen afwisselende perioden met minder of veel pijn. Het is een diep gelegen pijn, die vaak ook uitstraalt naar de benen.

Herken een rughernia aan de volgende symptomen:

• In de meeste gevallen is er pijn in de (onder)rug,
• Last van een uitstralende, schietende pijn meestal in één been soms in beide benen. Deze pijn strekt zich soms uit tot beneden de knie,
• De pijn wordt erger bij persen, hoesten of niezen,
• Proef van Lasègue: De pijn wordt erger als er aan de zenuw wordt getrokken. Je kunt dit testen door op je rug te gaan liggen en dan gestrekt je pijnlijke been op te tillen,
• Het zitten en bukken is meestal ernstig beperkt,
• De spierrekkingsreflexen zijn mogelijk verminderd; bij een hernia tussen de 5e lendenwervel en 1e heiligbeenwervel, heb je bijvoorbeeld een verlaagde achillespeesreflex.

Wanneer je bij het lezen van bovenstaande symptomen denkt dat je een hernia hebt, dan kan de diagnose alleen met zekerheid worden gesteld wanneer er een neurologisch onderzoek of MRI wordt uitgevoerd.

Hernia diagnose

De diagnose hernia kan alleen met zekerheid worden vastgesteld o.b.v een MRI. Op basis van de scan wordt gekeken naar mogelijke vervormingen en/of scheuren in tussenwervelschijven of rugwervels. Ook wordt gecontroleerd of de zenuwen voldoende ruimte hebben en of zenuwwortels er rustig of juist ontstoken uitzien.

Angst voor een hernia

Bij uitstralende pijn in de benen wordt er vaak vanuit gegaan dat er sprake is van een hernia. Dit is vaak niet het geval. Want je kan last hebben van hernia-achtige klachten (pseudo-radiculair beeld) door een vorm van irritatie van de zenuwwortel. Er is wel sprake van uitstralende beenklachten, maar er is geen scheur in de tussenwervelschijf. Bij slechts 5% van de mensen met bovenstaande klachten, is er sprake van een hernia.